Hà Tường Cát. ngày 13 tháng 8 năm 2014
Dân
thiểu số Yazidi đi bộ qua biên giới Syria-Iraq hôm Thứ Hai, 11 Tháng
Tám. Họ thuộc số khoảng 20,000 từ Iraq chạy trốn IS qua Syria trước đây.
Sau khi quân IS bị phi cơ Hoa Kỳ oanh kích chặn đứng, dân quân người
Kurd có thể hộ tống đưa họ trở về lại Iraq. (Hình: Ahmad
al-Rubaye/AFP/Getty Images)
Ít tháng gần đây Al-Qaeda trở thành lu mờ trong khi ISIL nổi lên chiếm vai trò chính trong tình hình bất ổn ở Trung Ðông.
ISIL, viết tắt của “Islamic State of Iraq and the Levant,” Nhà Nước Hồi
Giáo ở Iraq và Levant, cũng được gọi là ISIS - Islamic State of Iraq and
Syria - là một tập hợp phức tạp của những nhóm chiến binh Hồi Giáo theo
chủ trương “Jihadism” quá khích.
Người ta thường hiểu một cách đơn giản Jihad là thánh chiến Hồi Giáo,
mặc dầu nguyên thủy tiếng Á Rập chỉ có nghĩa là đấu tranh, đấu tranh để
bảo vệ và phát triển tôn giáo bằng tín ngưỡng, với hình thức ôn hòa cũng
như dùng bạo lực nếu cần. Nguồn gốc, chủ trương và hoạt động của những
nhóm chiến binh Jihadists rất phức tạp, họ thuộc rất nhiều hệ phái khác
nhau trong Hồi Giáo, nhưng đều có chung đặc tính là theo đường lối khủng
bố, rất tàn bạo, giải thích tín ngưỡng bằng quan điểm cực kỳ chống Tây
Phương và các tôn giáo khác.
Xuất phát từ những nhóm nổi dậy Sunni ở Iraq và khủng bố Al-Qaeda, ISIL
đã thay đổi danh xưng nhiều lần và từ 29 Tháng Sáu mang tên đơn giản là
IS, Islam State - Nhà Nước Hồi Giáo - một nhà nước không được bất cứ một
quốc gia hay tổ chức quốc tế nào công nhận, Hội Ðồng Bảo An Liên Hiệp
Quốc, Hoa Kỳ, Anh Quốc, Australia, Canada, Indonesia, Saudi Arabia,...
coi IS là một tổ chức khủng bố quốc tế.
Lực lượng của IS đã có những bước tiến đáng kể ở miền Bắc Iraq trong
những tháng gần đây, đánh chiếm được Tikrit và Mosul, thành phố lớn thứ
nhì ở Iraq, nghĩa là kiểm soát được khu mỏ dầu lửa quan trọng nhất, và
đe dọa nhiều nơi khác. Chiến binh IS cũng tàn sát không chút động tâm
những người đối kháng kể cả thường dân, khiến hàng chục ngàn người thuộc
các tôn giáo thiểu số phải rời bỏ nhà cửa lánh nạn. Dân thiểu số Yazidi
ở trong số những nạn nhân chính của IS với hàng ngàn người gồm cả phụ
nữ và trẻ em bị giết hại. Yazidi là một sắc dân Kurd theo một hệ phái
Hồi Giáo hỗn hợp cả Sunni và Shiite, điều mà IS không dung thứ vì họ
không chấp nhận bất cứ một hình thức sửa đồi khác biệt nào với giáo lý
nguyên thủy. Dân thiểu số Yazidi tổng cộng có khoảng 700,000 trong đó
90% ở Iraq.
Ngày 7 Tháng Tám, Tổng Thống Obama cho phép máy bay chiến đấu Hoa Kỳ từ
hàng không mẫu hạm và mày bay không người lái mở cuộc không kích tấn
công vào quân IS và các cơ sở của họ để bảo vệ lợi ích của Hoa Kỳ, thực
hiện nghĩa vụ an ninh với Iraq, ngăn chặn hiểm họa diệt chủng. Không có
ấn định về thời gian thi hành chiến dịch này và sẽ được tiếp tục chừng
nào còn cần thiết. Anh và Pháp quyết định không tham gia chiến dịch quân
sự nhưng cho máy bay vận tải quân sự cùng với Mỹ thả dù lương thực và
phẩm vật cứu trợ xuống giúp dân tị nạn. Mỹ cũng bắt đầu cung cấp vũ khí
cho người Kurd hiện chiến đấu với chiến binh Hồi Giáo IS ở miền Bắc
Iraq, tuy vậy sẽ không đưa bộ binh chiến đấu trở lại Iraq sau khi đã
chấm dứt cuộc chiến tranh kéo dài 8 năm trên đất nước này.
Phát biểu hôm Thứ Ba, 12 Tháng Tám, tại Martha's Vineyard,
Massachusetts, nơi ông đang nghỉ Hè 2 tuần lễ cùng với gia đình, nhân
dịp Iraq vừa chỉ định một tân thủ tướng, Tổng Thống Obama cho biết quân
lực Hoa Kỳ đã không kích thành công để ngăn chặn đà tiến quân của các
chiến binh Hồi Giáo IS. Tuy nhiên, ông nói rằng “không thể có giải pháp
quân sự cho cuộc khủng hoảng hiện nay và chỉ có một chính phủ Iraq mang
tính đại diện đầy đủ mới có thể đoàn kết các lực lượng trong cuộc chiến
chống lại phiến quân.”
Nhà Nước Hồi Giáo Iraq ở Iraq và Levant có nguồn gốc trực tiếp từ cuộc
chiến tranh Iraq năm 2003. Tổng Thống Saddam Hussein lúc đó là dân Hồi
Giáo hệ phái Sunni và chính quyền của ông nắm giữ quyền hành khống chế
dân Hồi Giáo Shiite là thành phần đa số trong dân chúng. Khi Hussein bị
lật đổ, dân Hồi Giáo Sunni mất quyền lực và họ là những lực lượng đầu
tiên nổi dậy chống sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ.
Tháng Mười năm 2004, một lãnh tụ phe nổi dậy là Abu Musab al-Zaqawi, dân
gốc Jordan và là người đã tuyên thệ trung thành với Osama bin Laden,
thành lập tổ chức “Thánh Chiến Hồi Giáo miền Lưỡng Hà” (Mesopotamia, tên
cổ của xứ Iraq nơi có 2 con sông Euphrates và Tigris). Truyền thông Tây
Phương quen gọi tổ chức này là AQI (Al Qaeda in Iraq) tuy nhiên đây
không phải danh xưng chính thức.
Tháng Giêng năm 2006, AQI tập hợp nhiều nhóm kháng chiến nổi dậy khác
lập ra “Mujahideen Shura Council.” Tới Tháng Sáu năm đó, nhận được các
tin tình báo chính xác, hai máy bay F-16 của Không Quân Hoa Kỳ đã đến
oanh kích và giết chết al-Zarqawi tại một ngôi nhà cách Baghdad khoảng
40 dặm về phía Bắc. Tháng Mười 2006, sau khi chấn chỉnh lại cơ cấu và
sát nhập thêm các nhóm kháng chiến khác, tổ chức này tự xưng là ISI
(Islam State of Iraq = Nhà Nước Hồi Giáo Iraq). ISI ra tuyên cáo nguyện
giải phóng dân Sunnis Iraq khỏi “sự áp bức của Hồi Giáo Shiite và ngoại
bang,” đồng thời tìm cách tách rời sự lệ thuộc vào al-Qaeda và những
hành động tấn công khủng bố ở nước ngoài.
Tháng Tư năm 2013, phát triển lực lượng và tham gia vào hoạt động cùng
các phe nổi dậy ở Syria, ISI lấy tên mới là ISIL (Islamic State of Iraq
and the Levant = Nhà Nước Hồi Giáo Iraq và Levant) hoặc ISIS (Islamic
State of Iraq and al-Sham), al-Sham tiếng Á Rập có nghĩa là Ðại Syria
hay Levant.
Levant là một tên cổ về địa lý cũng như văn hóa, chỉ khu vực Ðông Ðịa
Trung Hải giữa Thổ Nhĩ Kỳ phía Bắc và Ai Cập phía Nam, ngày nay bao gồm
đảo quốc Cyprus, các nước Lebanon Israel, Jordan, Syria, Palestine, và
vùng Aleppo-Vilayete phía Nam Thổ Nhĩ Kỳ.
Ngày 29 Tháng Sáu năm 2014, ISIS có một tân vương Hồi Giáo, Abu Bakr
al-Baghdadi, đổi tên là IS (Islamic State = Nhà Nước Hồi Giáo), tuyên bố
đặt thủ đô ở Ar-Raqqah, Syria.
Từ Tháng Mười năm 2011, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã đưa tên al-Baghdadi và
danh sách khủng bố toàn cầu và loan báo treo giải thưởng $10 triệu cho
việc bắt hay giết đương sự. Duy nhất chỉ có Ayman al-Zawahiri, thủ lãnh
al-Qaeda, được đặt tiền thưởng cao hơn, $25 triệu.
Mục tiêu tối hậu của IS là một nhà nước Hồi Giáo thuần túy, áp dụng luật
Hồi Giáo Sharia. Nhưng qua các hành động của nó, toàn thế giới đều phải
nhìn nhận đây là một tổ chức khủng bố và là hiểm họa của nhân loại dù
cho chỉ thành công tới một giới hạn là chiếm lĩnh một quốc gia, một vùng
lãnh thổ chứ chưa tới mức phát triển toàn cầu như lý tưởng tối cao của
nó.
Các quan sát viên nhận thấy IS là tổ chức đặc biệt chú trọng đến công
tác tuyên truyền và sử dụng hệ thống thông tin điện tử, mạng xã hội hơn
bất cứ một nhóm nào khác từ trước đến nay. Do đó, một mặt tạo sự hăm
dọa, mặt khác IS có thể thu hút nguồn tài nguyên nhân sự vô tận từ các
phần tử cực đoan quá khích và bất mãn với xã hội. Lực lượng chiến binh
của IS ước lượng từ 7,000 đến 20,000 và có thể cao hơn nữa.
Tình báo Iraq thâu thập và phân tích những tài liệu, thông tin từ nhiều
nguồn khác nhau, ước lượng IS có tài sản trị giá $2 tỷ nghĩa là tổ chức
Jihad giầu tiền nhất trên thế giới. Một trong những phương pháp kiếm
tiền của IS là hăm dọa, bắt cóc đòi chuộc mạng.
IS có nhiều tổ chức đồng minh, chẳng hạn như nhóm khủng bố Boko Haram ở
Nigeria, nhưng cũng không thiếu đối nghịch, từ các quốc gia Iraq, Syria,
Thổ Nhĩ Kỳ, Iran cho đến hàng chục nhóm khủng bố Hồi Giáo khác. Tình
trạng ấy là mầm mống bất ổn triền miên trước hết tại Trung Ðông và Bắc
Phi rồi tác động đến khắp nơi trên thế giới.
Diendantheky.net
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét