Giữa
tháng 7 năm /2014 Trung Quốc chính thức rút giàn khoan HY-981 khỏi khu vực quần
đảo Hoàng Sa, chấm dứt một cuộc “dàn quân” và khẩu chiến leo thang có nguy cơ
châm ngòi xung đột vũ trang giữa các bên có lợi ích liên quan.
Tuy nhiên, dư chấn của giàn khoan này để lại là không nhỏ. Một
cuộc “động đất chính trị” lan tỏa mạnh trong Việt Nam, bắt đầu từ lời tuyên bố
được coi là “mạnh mẽ hơn trước đây” của thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi nói về
‘tình hữu nghị mơ hồ lệ thuộc” giữa Việt Nam-Trung Quốc và đáp lại là bài viết
của báo đảng Trung Quốc khi kêu gọi ‘đứa con hoang đàng Việt Nam hãy trở về”
Theo
nhiều luồng dư luận nhận định rằng giàn khoan HY-981 chỉ là mở đầu cho cuộc chiến
Mỹ-Trung về ảnh hưởng tại châu Á nói chung và lợi ích địa chính trị tại Biển
Đông cùng kênh đào Kra nói riêng của các quốc gia có liên quan. Trước âm mưu
đó, quốc gia trực tiếp chịu ảnh hưởng nhất là Việt Nam sẽ thế nào? Phải chăng
giàn khoan đã được rút đi nhưng cơn chấn động vẫn còn ở lại, một cơn chấn động
chính trị cho nội bộ ban lãnh đạo đảng Cộng Sản VN, tuy ngấm ngầm nhưng ngày
càng gay go hơn, từ nay đến Đại Hội đảng 2016. Ai sẽ nắm được quyền chủ động?
TBT Nguyễn Phú Trọng hay TT Nguyễn Tấn Dũng?
“Nhóm
thân Trung Quốc” ?
Lâu
nay giới quan sát chính trị Việt Nam cho rằng có sự ảnh hưởng của Trung Quốc
vào chính trị Việt Nam qua hội nghị Thành Đô 1990, trong đó có một số thỏa thuận
nay đã được hé ra cho quần chúng biết, như “các vấn đề có thể gây ảnh hưởng cho
nhau giữa hai đảng- hai nước mà cơ quan ngôn luận của đảng cộng sản Trung Quốc
không đăng thì cơ quan ngôn luận đảng cộng sản Việt Nam không đăng” (1)
Cũng
trong thời gian có giàn khoan, website tự công bố là “chính thức của thủ tướng”,
trang www.nguyentandung.org, đã đăng tải nhiều thông tin lâu nay là “cấm kỵ”,
mang tính công kích đảng, như ‘nếu đảng không dẫn dắt nhân dân khởi kiện Trung
Quốc thì còn cần đảng lãnh đạo làm gì nữa”, “ngăn cản khởi kiện là phản bội dân
tộc”. (2)
Các
quan chức của đảng hiện nay vẫn còn nói rằng đang cân nhắc thời điểm hợp lý để
có lợi ích lớn nhất khi kiện. Nhân dân thì không hiểu thế nào hợp lý khi mà
Trung Quốc đã nổ súng chiếm Hoàng Sa năm 1974, Gạc Ma ở Trường Sa năm 1988, nhất
là trong thời gian diễn ra sự việc giàn khoan, đã có 2 ngư dân chết. Đã 40 năm
qua rồi (tính từ 1974) vẫn chưa có thời điểm hợp lý hay sao, dù Trung Quốc đã bắn
chết hàng trăm binh sĩ và người dân, cùng xây nhà, sân bay, trường học ở hai quần
đảo Hoàng Sa-Trường Sa?
Sự
nhân nhượng lâu nay của “lực lượng duy nhất có đủ uy tín và sáng suốt để lãnh đạo
đất nước“ là Đảng Cộng Sản Việt Nam trước Trung Quốc sau một loạt những diễn biến
kể trên khiến người ta có thể tin rằng thông tin nói “một bộ phận trong đảng là
thân Trung Quốc và bị Trung quốc chi phối” là có cơ sở ?
Nhóm
thân Mỹ ?
Một
luồng dư luận khác cũng nhận định rằng các đời Thủ tướng Việt Nam, khởi đi từ
thời kì đổi mới năm 1986 đến nay, có xu hướng ngả về Phương Tây và Mỹ, để qua
đó kêu gọi sự ủng hộ tài chánh, kỹ thuật, nhằm phát triển đất nước.
Đến
thời điểm trước 1986, do theo ý thức hệ cộng sản-XHCN, nên quyền lực của chức
danh Tổng Bí Thư là lớn nhất, nên khi đó ở chức danh này có thể huy động sự ủng
hộ của các quốc gia XHCN khác như Trung Quốc, Liên Xô và các nước Đông Âu. Khi
mà Việt Nam không liên hệ với thế giới tư bản, chức Thủ tướng được đảng dựng ra
để quản lý đất nước trong đối nội, chỉ có vai trò khiêm tốn trong thiết chế quyền
lực cộng sản thời kỳ bấy giờ.
Sau
khi Liên Xô và các nước XHCN Đông Âu tan rã, đảng buộc phải thực hiện “đổi mới”
, mở cửa bang giao với thế giới tư bản. Theo đó, vai trò của chức danh Thủ tướng
dần dần trở nên quan trọng, vì vốn dĩ các quốc gia Châu Âu và Bắc Mỹ giàu có chỉ
làm việc với chính phủ, theo đúng truyền thống ngoại giao quốc tế, không làm việc
với đảng cầm quyền.
Chức
danh thủ tướng Việt Nam từ vai trò “hình nhân thế mạng” ở quá khứ đã dần dần có
ưu thế hơn qua việc kiêm lo đối nội lẫn đối ngoại theo quốc tế đòi hỏi. Kết quả
là chính phủ có vai trò quan trọng trong việc ban hành chính sách, thương thảo
quốc tế, có quyền lực độc lập hơn qua việc huy động được các nguồn hỗ trợ tài
chánh bên ngoài từ Mỹ và phương Tây.
Chính
vì thế nên sau 1975 đến nay các đời Thủ tướng Việt Nam đều “không yên thân”. Phạm
Hùng thì bị chết trong một tai nạn giao thông khi đương chức, Võ Văn Kiệt suýt
bị thay thế năm 1990 (vụ Hà Phan), khi về hưu thì bị quản chế, theo dõi, và
theo tin đồn, bị “mưu hại” khi muốn lập lại đảng Lao Động. Phan Văn Khải thì
than thở với những người thân tín đại ý “chúng nó nắm hết, mình có quyết được
gì nhiều đâu”, về hưu khi chưa hết nhiệm kỳ rồi sống tiếp trong im lặng. Mới
đây là Nguyễn Tấn Dũng suýt bị kỷ luật vì “điều hành kinh tế yếu kém, phai nhạt
lý tưởng và đạo đức cách mạng” theo diễn văn tổng kết tại Hội Nghị Trung Ương 6
của đảng năm 2012 (3). Phải chăng hệ lụy kéo theo do mâu thuẫn này là cái chết
của vài ông tướng thứ trưởng an ninh-tình báo của công an Việt Nam trong mấy
năm qua nhằm giấu kín các âm mưu thanh trừng này khỏi vỡ lỡ ?
Các
sự kiện đã xảy ra như thế đã làm dư luận sinh ra nghi ngờ, không thiếu cơ sở, rằng
lâu nay luôn có tranh chấp mạnh mẽ trong đảng về đường lối đối ngoại “theo
Trung hay theo Mỹ” giữa 2 nhóm Tổng Bí Thư và nhóm Thủ Tướng, và cao trào nhất
là mấy tháng qua. Và phải chăng đại hội 12 của đảng vào năm 2016 sẽ là hiệp đấu
quyết định, do đó Trung Quốc thấy cần rút giàn khoan để tạo lại uy thế cho nhóm
thân Trung Quốc trong đảng hiện nay?
Trận
chiến hai bên
Từ
năm 2012 đến nay, người đứng đầu chính phủ nhiều lần phát ngôn “mang tính chống
đối bành trướng Trung Quốc”, nhất là từ khi có giàn khoan, còn người đứng đầu đảng
là Tổng Bí Thư thì tập trung vào việc chống tham nhũng. Thậm chí ngay khi giàn
khoan còn hiện diện, ông Nguyễn Phú Trọng im lặng khá lâu và khi phát ngôn lại
thì dù phải chống việc Trng quốc đặt giàn khoan nhưng vẫn luôn cảnh giác phải
thận trọng “sai một ly đi một dậm”, vẫn đặt nặng việc bảo vệ đảng, bảo vệ chế độ,
cảnh giác âm mưu “diễn biến hòa bình” của “các thế lực thù địch”….
Trong
thiết chế một đảng độc quyền lãnh đạo, việc chống tham nhũng trong thực chất
thường chỉ là một hình thức thanh trừng nội bộ để củng cố quyền lực hơn là chống
tham nhũng thực sự. Việc Tập Cận Bình đang làm với nhóm Chu Vĩnh Khang- Bạc Hy
Lai phải chăng sẽ là hình ảnh cuộc chống tham nhũng của Việt Nam trong tương
lai gần đến do tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng dẫn dắt để thanh trừng nhóm chống đối
phía Thủ tướng?
Và
phía Thủ tướng cũng chống tham nhũng để phản công lại. Nếu đảng đem “người được
coi là nhóm thủ tướng” là Phạm Thanh Bình ở Vinashin ra xử thì Thủ tướng cũng
đem Dương Chí Dũng ở Vinalines ra xử, mà cao trào vụ án này là cái chết của một
tướng an ninh lâu nay trung thành với đảng là thượng tướng Phạm Quý Ngọ.
Truyền
thông nhà nước nói rằng tướng Ngọ “chết vì bệnh” và sau đó các cơ quan tư pháp
Việt Nam tuyên bố khép lại vụ án Vinalines và các lời khai của Dương Chí Dũng về
các nhân vật “cao cấp hơn tướng Ngọ”. Tưởng hết chuyện, không ngờ tháng 6 vừa
qua, vụ việc lại mở ra lần nữa, qua quyết định kiểm toán lại Vinalines do Đinh
La Thăng ký, và tuyên bố của Nguyễn Bá Thanh, trưởng ban nội chính trung ương
“các lời khai của Dương Chí Dũng đang được tiếp tục điều tra”, vào tháng 6/2014
vừa qua
Có
lẽ ông Nguyễn Bá Thanh, người được coi là cánh tay chống tham nhũng của Tổng bí
thư, với tính cách thắng thẳn cùng khát vọng cải cách của mình, đã bất mãn với
nhóm thân Trung Quốc đang bị nhân dân coi là “nhu nhược”, nên chuyển qua ủng hộ
nhóm Thủ tướng bằng cách mở rộng tiếp điều tra vụ Dương Chí Dũng bỏ trốn. Dương
Chí Dũng khai rằng có đưa 500.000 USD cho tướng Ngọ, nhưng nhân dân nghĩ rằng nếu
có việc tướng Ngọ thả Dũng, thì không thể vì 500,000 USD đó. Với một Thượng tướng
an ninh cao cấp đang ở thế ngôi sao sáng, không thể và không dại gì vì “tham vặt
10 tỷ đồng” mà hủy tiền đồ chính trị đang lên của mình.
Và
phải chăng nhóm Thủ tướng lại có cú phản đòn thứ hai và thứ ba vào lúc này khi
mà liên tiếp trong hai ngày 21 và 22 tháng 7/2014, Tổng thanh tra chính phủ và
Tổng cục cảnh sát tuyên bố vào cuộc điều tra hai vụ đại án. Một vụ lem nhem giải
tỏa đền bù ở quận Đống Đa từ năm 2004 (thời kỳ ông Nguyễn Phú Trọng còn là Bí
thư thành ủy Hà Nội) và vụ vỡ ống nước 9 lần của Vinaconex, một doanh nghiệp lớn
có vốn nhà nước và có nhiều “quan hệ sâu xa” với 2 ủy viên Bộ Chính Trị “được
coi là trong nhóm Tổng bí thư”. Đó là Tô Huy Rứa, Trưởng ban tổ chức trung
ương, và Phạm Quang Nghị, Bí thư thành ủy Hà Nội đương nhiệm.
Rất
đáng chú ý trong cách nhóm chính phủ vào cuộc hai vụ án này, một là phát biểu của
ông Nguyễn Hồng Điệp (Trưởng ban tiếp dân Trung ương) “trong hai cuộc thanh tra
thì một lần Bộ Xây Dựng phải thu hồi quyết định thanh tra mà không nói rõ lý
do. Đặc biệt, hồ sơ vụ việc cho biết, tại lần thanh tra lần thứ nhất từ tháng
7/2007 đến tháng 7/2008, có 4 trong 9 nội dung Thanh tra Bộ Xây dựng không thể
tiến hành để đưa ra kết luận vì “thái độ chống đối, thiếu hợp tác của công ty Bảo
Long” và “thái độ bao che dung túng của chính quyền các cấp tại địa phương”, và
“trong năm nay dù đầu năm không có kế hoạch làm nhưng phải kiên quyết làm
ngay”(4).
Cả
hai vụ đều có chung một sự lạ nữa, trái với thông lệ, là các ‘đại án ngàn tỷ”
thì an ninh có thẩm quyền điều tra, nhưng lần này theo tuyên bố của Thanh tra
chính phủ thì là Tổng cục cảnh sát đang điều tra. Phải chăng các vụ này có dính
đến các ủy viên Bộ Chính Trị trong nhóm đối lập với Thủ tướng, nên lực lượng an
ninh, vốn lâu nay được coi như “thanh kiếm của đảng”, đã bị Thủ tướng cho đứng
ngoài cuộc, thay bằng lực lượng cảnh sát?
Tương
lai của đảng ?
Trong
bối cảnh Việt Nam đang cần cải cách thể chế để vào TPP, một lối thoát quan trọng
cho sự trì trệ của nền kinh tế hiện nay, và cần một thỏa thuận liên minh với Mỹ
và khối đồng minh lâu đời của Mỹ ở Đông Á nhằm đương cự được với bành trướng
Trung Quốc, thì có thể “trận nội chiến” của hai nhóm trong đảng sẽ có kết quả
vào hội nghị Trung Ương 10 cuối năm nay. Các đòn thế của hai bên --một đằng là
“bỏ phiếu tín nhiệm nếu không đạt là cho nghỉ ngay” mà Tổng bí thư đã tuyên bố,
và một đằng là sự vào cuộc ngoài kế hoạch cua nhóm Thủ tướng để tiếp tục làm
sáng tỏ 3 vụ án nói trên—phải chăng là những đòn tiến công đưa ra trước khi có
Hội Nghị TW 10 là để làm mất uy tín nhau ?
Trong
các diễn biến như thế, có một luồng dư luận nhận định rằng có thể Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng đang lên kế hoạch chuẩn bị nắm chức Tổng bí thư đảng tại đại hội
12 để thực hiện tuyên bố đầu năm “Đảng nắm chắc ngọn cờ dân chủ”. Chỉ có nắm được
đảng, với sự hỗ trợ của Mỹ và phương Tây, mới có thể “nắm chắc ngọn cờ dân chủ”và
mới có đủ sức đương cự lại bành trướng Bắc Kinh.
Và
phải chăng, để vô hiệu hóa kế hoạch này, nên phiá Tổng bí thư đã đi một bước
trước. Ngày 23/07/2014 vừa qua, Bí thư thành ủy Hà Nội, người ‘đang được coi
là’ ‘tổng bí thư dự bị” vào đại hội 12 năm 2016, đã đi Mỹ và “vận động Mỹ ủng hộ
Việt Nam”. Trong khi đó thì Ngoại trưởng Phạm Bình Minh vẫn chưa được đi Mỹ dù
đã được Ngoại Trưởng John Kerry của Mỹ mời từ lâu.
Theo
truyền thông đưa tin thì ông Phạm Quang Nghị đi theo lời mời của Bộ Ngoại Giao
Mỹ. Dường như chuyến đi này không có gì quan trọng cho quan hệ Việt-Mỹ theo các
tin tức loan ra. Như vậy phải chăng nhóm thân Trung Quốc trong đảng vận động
cho chuyến đi này để thực hiện kế hoạch “một ná hai chim”. Một là chứng tỏ cho
dư luận thấy nhóm Tổng bí thư không vì e ngại đánh mất quan hệ với Trung Quốc
mà bỏ qua việc vận động Mỹ ủng hộ Việt Nam giữ chủ quyền, hai là “vua kế vị” Phạm
Quang Nghị muốn giành bớt ảnh hưởng của “người toan tính tiếm quyền” Nguyễn Tấn
Dũng trong thời gian từ đây đến khi đại hội đảng 12 diễn ra ?
Phía
Thủ Tướng chẳng thể ngồi yên. Ngoại trưởng Phạm Bình Minh đang đi một vòng các
nước Âu châu, và chắc sẽ qua Mỹ trước HNTW 10, khi mà Thủ tướng Dũng đã nắm chắc
được đa số phiếu trong Bộ CT.
Trong
một diễn biến khác, cũng xảy ra một việc thú vị. Trên tờ Người Đô Thị, tờ báo,
theo dư luận, đang được coi là “cơ quan phát ngôn của một xu hướng cải cách
chính trị bên trong thành ủy TpHCM”, đã cho đăng một trang truyện tranh sáng
tác ngắn, trong đó có lời phát ngôn muốn ‘bỏ búa liềm” và dùng “công cụ” của một
nước Viễn Đông xa xôi mang tính trung lập (5). Phải chăng đó là tín hiệu báo ra
bên ngoài về một chiến lược cải cách chính trị của Việt Nam trong tương lai khi
nhóm thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thắng thế. Mô thức sẽ là “bỏ búa liềm” trong ngắn
hạn, trung hạn là mô hình Nga năm 1991 và dài hạn là mô hình một nhà nước dân
chủ trong thế trung lập (và chuyên lo kiếm tiền để giàu mạnh) như thông điệp lồng
trong nội dung truyện tranh? Một câu truyện bằng tranh thật “táo bạo” trên một
tờ báo “lề phải” và trong khuôn khổ của chế độ độc đảng Mác xít-Lêninit hiện
nay. Nó có báo hiệu tương lai “bỏ búa liềm”, tự lột xác, của đảng CS hiện nay
hay không? Nó có báo hiệu một mùa xuân dân chủ phi Mác xít tại Việt Nam hay
không? Những câu hỏi đó chỉ có lời giải đáp khi cuộc “nội chiến” trong đảng chấm
dứt, và cần được theo dõi trong những tháng năm tới.
Người
ta nói cái đập cánh của một con bướm cũng có khả năng gây ra cơn bão. Chính trường
Việt Nam đang có hàng loạt dấu hiệu và hoạt động sóng gió như vậy, e rằng cơn
bão tư tưởng, chính trị sẽ còn lớn hơn bão Thần Sấm vừa qua, chỉ là không biết
nó thổi về hướng nào, Mỹ hay Trung Quốc?
Ngày
23/07/2014
Nguyễn
An Dân/TTHN
----------------------
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét